Cấu tạo của một chiếc loa
Loa (loudspeaker) là thiết bị chuyển đổi tín hiệu điện thành sóng âm thanh, hoạt động dựa trên nguyên lý điện động (electrodynamic). Một chiếc loa cơ bản nhất (thường là loa điện động hình nón – dynamic cone speaker) bao gồm củ loa (driver) là phần chính, kết hợp với thùng loa (enclosure) và mạch phân tần (crossover) trong các hệ thống phức tạp hơn.
Xem thêm: Cách chọn micro cho livestream
1. Cấu tạo chính của củ loa (Driver) – “Trái tim” của loa
Củ loa gồm 6-7 bộ phận chính, hoạt động phối hợp để tạo dao động màng loa:
| Bộ phận | Tên tiếng Anh | Chức năng chính | Vật liệu phổ biến |
|---|---|---|---|
| Màng loa | Diaphragm/Cone | Dao động đẩy không khí tạo sóng âm. Quyết định chất lượng âm thanh (bass, mid, treble). | Giấy, nhựa, polypropylene, kim loại |
| Viền nhún | Surround/Suspension | Giữ màng loa linh hoạt, cho phép dao động tự do mà không lệch. Ảnh hưởng độ bền và bass. | Cao su, bọt xốp, vải |
| Mạng nhện | Spider/Damper | Giữ cuộn dây chính giữa, kiểm soát dao động chính xác, trả về vị trí cân bằng. | Vải ép nhựa, nomex |
| Cuộn dây âm | Voice Coil | Nhận tín hiệu điện, tạo lực từ tương tác với nam châm, làm màng loa rung. | Dây đồng cuốn quanh ống nhựa/kapton |
| Nam châm | Magnet | Tạo từ trường cố định để tương tác với cuộn dây. | Ferrite, Neodymium, Alnico |
| Khung sườn | Basket/Frame | Khung đỡ cố định tất cả bộ phận, đảm bảo cấu trúc chắc chắn. | Kim loại đúc, nhựa |
| Nắp chống bụi | Dust Cap | Bảo vệ cuộn dây khỏi bụi bẩn. | Giấy, nhôm, vải |
2. Nguyên lý hoạt động cơ bản
- Tín hiệu điện (dòng xoay chiều từ ampli) chạy qua cuộn dây âm → Tạo từ trường biến thiên.
- Từ trường này tương tác với từ trường cố định của nam châm → Tạo lực đẩy/kéo cuộn dây.
- Cuộn dây gắn với màng loa → Màng rung đẩy không khí → Tạo sóng âm thanh.
- Mạng nhện và viền nhún đảm bảo dao động chính xác, không lệch.
Hiệu suất loa chỉ khoảng 1-5%, phần lớn năng lượng biến thành nhiệt.
3. Các bộ phận bổ sung trong loa hoàn chỉnh
- Thùng loa (Enclosure/Box): Chứa củ loa, triệt tiêu sóng âm phía sau màng, cải thiện bass (loa kín hoặc có lỗ thoát hơi).
- Mạch phân tần (Crossover): Trong loa nhiều đường tiếng (2-way, 3-way), phân chia tần số cho các củ loa riêng (woofer bass, midrange trung, tweeter treble).
- Loa phóng thanh (Horn loudspeaker): Thêm họng loa (horn) hình nón để khuếch đại và định hướng âm thanh xa hơn, thường dùng thông báo công cộng.
Lưu ý
- Loa bass cần màng lớn, nam châm mạnh; loa treble dùng màng nhỏ, nhẹ.
- Chất lượng phụ thuộc vật liệu và thiết kế (ví dụ: Neodymium cho loa nhỏ gọn, mạnh mẽ).
- Để chọn loa tốt: Tập trung vào củ loa chất lượng, tránh lạm dụng công suất gây hỏng cuộn dây.
0888 276 488