Đáp ứng tần số loa là gì?

Làm thế nào để bạn quyết định chọn loa nào là đúng? Các yếu tố chính để bạn chọn một số loa hoặc một hệ thống loa là gì? Chúng tôi đã thực hiện một nghiên cứu nhỏ và kết luận rằng nhiều người quyết định dựa trên các thông số ghi trên vỏ hộp loa. Rốt cuộc, đây là cách dễ nhất và thuận tiện nhất, đặc biệt là khi bạn không biết nhiều về loa và hiệu suất của chúng. Một trong những thông số kỹ thuật mà người dùng thấy đáng tin cậy là đáp ứng tần số. Vấn đề là dải tần số đáp ứng không xác định chất lượng âm thanh của loa. Ngoài ra, hầu hết những người mua không thực sự hiểu ý nghĩa thực sự của đáp ứng tần số.

Đây là lý do và cơ hội để chúng tôi viết bài viết này và cố gắng giải thích thuật ngữ đáp ứng tần số và giúp bạn nhận ra những gì mong đợi từ danh sách thông số kỹ thuật. Hiểu các thông số kỹ thuật trừu tượng như đáp ứng tần số, trở kháng, SPL, v.v … khá phức tạp và đòi hỏi một chút thời gian và sự tập trung, nhưng nếu bạn đọc bài viết này, tôi tin chắc bạn sẽ hiểu chúng.

1, Đáp ứng tần số loa là gì?

• Như ta đã biết, âm thanh là các dao động cơ học của các phân tử, nguyên tử hay các hạt làm nên vật chất và lan truyền trong vật chất như các sóng. Âm thanh, giống như nhiều sóng, được đặc trưng bởi tần số, bước sóng, chu kỳ, biên độ và vận tốc lan truyền.
• Âm thanh do con người hoặc các nhạc cụ… phát ra được truyền qua không khí đến micro, tại đây các dao động này được micro chuyển thành tín hiệu điện. Các tín hiệu này tiếp tục qua các hệ thống amply, EQ, crossover để khuếch đại và xử lý, rồi truyền tín hiệu đến loa. Tại đây, tín hiệu điện sẽ chuyển thành các dao động cơ học của màng loa để tái tạo lại âm thanh. Âm thanh mà loa phát ra chính là do màng loa dạo động (rung) và tác động lên không khí, lan truyền đến tai, làm rung màng nhĩ và kích thích bộ não.
• Đáp ứng tần số là đại lượng dải tần số mà một loa hoặc hệ thống loa nhất định có thể tạo ra. Như bạn có thể biết, tai người có thể nhận biết và chỉ nghe thấy các âm thanh trong dải tần số 20 Hz – 20 kHz. Trong thực tế, hầu hết chúng ta không thể nghe thấy tất cả các âm thanh, ngay cả khi chúng nằm trong phạm vi này, nhưng loa của chúng ta có thể tái tạo chúng. Những gì loa có thể tái tạo sẽ cho bạn biết  cơ bản về chất lượng loa. Trước tiên, bạn hãy xem cách phổ tần âm thanh được chia thành các dải tần dựa trên tỷ lệ cao thấp.

2, Phân chia dải tần số đáp ứng loa

Sub-bass (siêu trầm)

Đây là dải tần số trải từ 20Hz đến 60 Hz. Những âm thuộc về nhóm này là những âm thanh có thể nghe được sâu nhất mà hầu hết chúng ta nghe thấy , nó thực sự có thể cảm nhận được do những rung động mạnh lan truyền sóng âm thanh. Chỉ có một vài nhạc cụ có thể tạo ra các âm thấp như vậy: đàn hạc, tuba, guitar bass, bass trombone, v.v.

Âm trầm

Đây cũng là dải tần số thấp và nó trải dài từ 60Hz đến 250 Hz. Trong dải này, nhiều nhạc cụ có thể tạo ra các âm tương ứng (saxophone, cymbals, kèn, violin, clarinet, guitar bass, v.v.). Thậm chí một số giọng nói của con người có thể tái tạo các tông màu như vậy. Những âm này dễ nghe hơn âm phụ.

Dải trung thấp

Đáp ứng tần số của dải tần trung thấp kéo dài từ 250Hz đến 500 Hz nhưng đây vẫn được coi là các âm thấp. Chúng có thể được tạo bởi nhiều nhạc cụ, một số giọng nam và nữ và chúng cũng dễ dàng được nhận ra và nghe thấy.

Dải tần số trung bình

Đây là các âm trong dải tần số 500Hz đến 2 kHz. Những âm thanh này chịu trách nhiệm cho ấn tượng chung của bạn về mọi bài hát, mọi giai điệu, vì vậy điều rất quan trọng là chúng được phân phối theo cách thích hợp. Giọng hát thuộc nhóm này và chúng phải luôn sạch sẽ hoàn hảo.

Tầng trên

Dải trung tần trên kéo dài từ 2kHz đến 4 kHz. Âm thanh quan trọng nhất và tiếp xúc nhiều nhất ở đây là giọng hát. Theo như các nhạc cụ được xem xét, các âm này có thể được cung cấp bởi các nhạc cụ nhịp và bộ gõ.

Âm bổng thấp hơn

Nếu đáp ứng tần số nằm trong dải 4kHz – 6 kHz, chúng ta đang nói về dải treble thấp hơn thực sự xác định độ rõ âm thanh tổng thể.

Cao

Dải cao dao động từ 6kHz đến 20 kHz và, như bạn có thể thấy, đây là dải tần rộng nhất trong toàn phổ nhưng vấn đề là không có nhiều nhạc cụ có thể tạo ra các âm này và không phải ai cũng có thể nghe thấy chúng. Tuy nhiên, nếu chúng được tái tạo chính xác, âm thanh sẽ bị méo và khó chịu khi nghe vì bị chói tai.

3, Chọn loa có đáp ứng tần số như thế nào thì tốt?

Chúng ta không chắc thông số đáp ứng tần tần số là quan trọng nhất khi chọn loa, nhưng chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng phản hồi tần số là đặc tính có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng âm thanh. Một số chuyên gia nói rằng bạn phải hiểu đáp ứng tần số nếu bạn muốn hiểu âm nhạc hoặc bất kỳ thứ gì liên quan  đến âm thanh.

3.1, Làm sao để nhận ra một thiết bị có đáp ứng tần số tốt.

• Hiệu suất và chất lượng âm thanh không chỉ được xác định bởi loa có thể tái tạo một dải tần số nhất định. Nếu loa của bạn làm cho bản nhạc gốc bị mất một số màu hoặc chất lượng tổng thể, thì nó không phải là một loa tuyệt vời.
• Âm nhạc phát ra từ loa của bạn sẽ phát ra âm thanh giống như âm thanh ban nhạc hoặc dàn nhạc chơi. Loa phải có khả năng tái tạo cả những âm thanh phức tạp nhất với tất cả các loại tần số khác nhau và nó phải làm điều đó cùng một lúc và một cách cân bằng.
• Bạn sẽ tìm thấy một số thông tin về đáp ứng tần số trong danh sách thông số kỹ thuật, nhưng bạn thực sự không thể kết luận loa tốt hay không tốt qua dải tần số đó.. Hầu hết mọi người nghĩ rằng nếu đáp ứng tần số của loa trong phạm vi âm thanh (20Hz-20kHz) thì loa đủ tốt. Tuy nhiên, điều đó là chưa đủ vì bạn cũng phải biết mức độ tái tạo âm thanh loa của bạn trên dải tần số lệch khỏi đáp ứng tần số phẳng và điều này được biểu thị bằng dB. Vì vậy, nếu bạn thấy rằng dải tần số loa của bạn là 20 Hz – 20 kHz với độ lệch ± XdB so với phạm vi chỉ định, bạn có thể quyết định xem loa có tốt hay không. Nếu độ lệch không được chỉ định, bạn có thể kết luận hoàn toàn không có gì.

3.2, Các loa đơn lẻ (driver hay trình điều khiển) khác nhau tạo ra dải tần số khác nhau như thế nào?

• Thông thường, một chiếc loa đóng thùng trong đó sẽ bao gồm nhiều loa (driver). Mỗi loa sẽ tạo ra một tần số khác nhau từ âm trầm, âm trung và âm cao. Tuy nhiên, loa nghe sẽ không hay nếu không có thiết bị xử lý nhưng dải tần giao nhau. Crossover (mạch điện tử phân tần) sẽ làm nhiệm vụ đó.
• Có nhiều loại crossover khác nhau nhưng loại phổ biến nhất là “crossover 2 chiều” bao gồm các bộ lọc low-pass và high-pass. Bộ lọc thông thấp truyền tín hiệu đến các bộ phận tái tạo âm thấp và bộ lọc thông cao truyền tín hiệu đến các bộ phận phụ trách âm cao.
• Mỗi trình driver trong một chiếc loa  phụ trách một dải tần số nhất định. Sau đó, chúng tôi có trình điều khiển toàn dải, loa trầm, loa tweeter, trình điều khiển tầm trung và loa siêu trầm.

Loa toàn dải

• Khi chỉ có một trình điều khiển bên trong vỏ, trình điều khiển đó sẽ phải tái tạo tất cả các tần số và loại trình điều khiển đó được gọi là trình điều khiển toàn dải. Như bạn có thể đoán, điều này khó có thể là một điều tốt vì hiệu suất của loa rất hạn chế, chủ yếu là bởi kích thước của nó. Nếu nó có kích thước lớn, loa sẽ tạo ra các âm trung thấp và trung bình. Loa cỡ trung rất tốt trong việc tái tạo giọng nói của con người, trong khi loa nhỏ có khả năng cung cấp tần số cao. Đây là lý do tại sao tùy chọn tốt nhất là kết hợp hai hoặc ba trình điều khiển có kích thước khác nhau trong một vỏ.

Loa trầm

• Loa trầm thường là các trình điều khiển rất lớn (4 đến 15 inch) phụ trách tái tạo các tần số rất thấp đến trung bình và thấp (từ 20 Hz đến 2 kHz). Kích thước loa trầm xác định kích thước loa vì nó tương quan với kích thước của thùng loa. Loa trầm lớn hơn được tích hợp vào các tủ lớn hơn thường được sử dụng cho loa đứng trên sàn trong khi các loa nhỏ hơn được sử dụng để làm loa bookshelf.

Tweeter

• Tweeter nhỏ hơn loa trầm và chúng phụ trách các âm tần số cao, thường trên 2 kHz. Những người lái xe này nhận được tín hiệu thông cao và tái tạo các âm tần số cao có xu hướng tiêu tan trong phòng khách. Trong trường hợp độ phân tán quá rộng, người nghe won có thể xác định được âm thanh phát ra từ đâu. Nếu độ phân tán cực kỳ hẹp, người nghe sẽ có một số tùy chọn hạn chế khi chọn vị trí nghe. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là các tông màu này được sao chép chính xác.

Trình điều khiển tầm trung

• Loa trầm trung don don đến trong mọi loa như loa trầm và loa tweeter. Chúng chỉ được chế tạo bởi các nhà sản xuất có xu hướng tăng hiệu suất âm thanh của loa bằng cách tách tần số thấp và trung bình hơn nữa. Các trình điều khiển này tái tạo âm thanh trong phạm vi tần số 200 Hz – 5 kHz.

Loa siêu trầm

• Loa siêu trầm được thiết kế đặc biệt cho các âm thấp nhất (dưới 200 Hz). Một hệ thống loa tốt phải bao gồm ít nhất một loa siêu trầm vì các trình điều khiển nhỏ hơn có thể tái tạo các tần số âm trầm phụ (tần số được cảm nhận tốt hơn nghe). Loa siêu trầm phải là một phần không thể thiếu trong hệ thống loa rạp hát gia đình của bạn vì nó giúp trải nghiệm xem và nghe của bạn trở nên đắm đuối hơn nhiều (đặc biệt là khi xem phim có nhiều tiếng nổ, động đất, v.v.). Khi nói đến âm nhạc, họ cung cấp âm thanh được chơi bởi các nhạc cụ bass sâu.

Những thông tin trên đây chắc hẳn đã giúp bạn nhiều thông tin về đáp ứng tần số. Riêng chúng tôi rút ra những kết luận sau:

• Tần số đáp ứng là khả năng biểu diễn dải âm thanh của loa
• Loa có dải âm thanh càng lớn thì có thể chơi nhiều dòng nhạc, nhiều loại âm thanh hơn.
• Tùy từng thể loại nhạc mà chọn được loa có tần số đáp ứng phù hợp nhất với nhu cầu.

Chúc bạn sẽ tìm hiểu được nhiều thông tin hơn để quyết định những chiếc loa cho mình.